Categorie: Provincies/vergunningen

In juni 2024 heeft de provincie Flevoland een maatwerkvoorschrift geformuleerd. Hiermee kunnen professionele rattenbestrijders een ontheffing krijgen voor het afschieten van ratten in en om gebouwen en binnen en buiten de bebouwde kom. Er zijn twee categorieën rattenbestrijders die hiervoor in aanmerking komen:

1. Professionele plaagdierbestrijders die KPMB-gecertificeerd zijn en die daar bovenop een cursus van KAD in Wageningen of Stichting Lestrix hebben gevolgd.
2. Ecologische rattenbestrijders die lid zijn van de branchevereniging ERaNed.

Hiermee heeft de ERaNed bereikt dat het lidmaatschap van de vereniging al zoveel zekerheid biedt, dat de provincie Flevoland op basis hiervan ontheffingen wil afgeven. ERaNed heeft daarvoor moeten beloven dat zij ervoor instaan, dat hun leden volgens de regels van ERaNed werken en voldoende gekwalificeerd zijn.

De beleidsmakers van Flevoland hebben goed gekeken naar de Ratslagmethode en de publicaties op RATTENSCHUTTERS.NL. Zij leggen ongeveer dezelfde eisen op aan de te gebruiken persluchtbuks. Kaliber van maximaal 5,5mm en maximale mondingsenergie van 3o joule. In dialoog met de betreffende beleidsmedewerker hebben we dat een beetje kunnen oprekken naar 35 joule. De Secretaris van ERaNed (Sjaak Stam) en ik hebben het niet voor elkaar gekregen om het certificaat van Ratslag geaccepteerd te krijgen. De provincie wil meer garanties dat de gecertificeerde rattenschutters ook volgens de ratslagmethode blijven werken. ERaNed moet daar op gaan toezien.

Jagers

Bijzonder is ook dat jagers (met jachtakte) deze ontheffing niet krijgen. De jagers kunnen een ontheffing krijgen om op jachtgebieden met luchtbuksen en nachtzicht apparatuur te werken. Zij mogen echter niet buiten hun jachtgebied jagen. Dit betekent dat jagers (in Flevoland) niet op een boeren erf en in stallen op ratten mogen jagen. Zij kunnen ook niet werken voor particulieren en bedrijven binnen en buiten de bebouwde kom. Het idee hierachter is dat jagers niet voldoende gekwalificeerd zijn om in kwetsbare omgevingen ratten af te schieten. Het jachtdiploma en de jachtakte zijn geen geschikte kwalificaties voor de professionele rattenschutter. Dat betekent overigens ook dat ERaNed jachtaktehouders en mensen met een jachtdiploma het lidmaatschap pas kunnen geven nadat zij zich hebben gekwalificeerd voor de ratslagmethode.

ERaNed

De vereniging ERaNed moet nu naar haar leden, maar ook naar overheden heel helder maken welke kwalificaties zij eist voor het lidmaatschap. Vervolgens moet zij haar ledenbestand scannen op deze kwalificaties. De provincies willen ook dat ERaNed haar leden periodiek toetst op schietvaardigheid en leden informeert over ontwikkelingen in het vakgebied. Met andere woorden ERaNed moet zich ontwikkelen tot een solide branchevereniging waar overheden op durven te vertrouwen.

En verder…

Wij zijn blij met deze ontwikkeling, maar we zijn nog niet tevreden. We hebben niet kunnen voorkomen dat Flevoland de machtigingen via de FBE wil afgeven en dat het om perceel gebonden machtigingen gaat die voor professionele rattenschutters erg onpraktisch werken. Tenslotte is er de in onze ogen nutteloze registratieplicht in het FRS. Dat willen we graag anders en daarvoor gaan we opnieuw de dialoog aan.

Aanvulling: Na overleg tussen het bestuur van Eraned en de provincie is afgesproken dat Eraned-leden een gebiedsgebonden ontheffing krijgen voor de hele provincie binnen en buiten de bebouwde kom.

Desalniettemin moeten we blij zijn dat ERaNed nu op de koers zit om ook werkelijk de rol van de branchevereniging te gaan waarmaken. Ik raad alle professionals onder ons aan om lid te worden van ERaNed en de vereniging te steunen. Hoe meer leden hoe sterker we kunnen onderhandelen. Voor de rattenschutters onder ons die in Flevoland willen werken is dit natuurlijk vanzelfsprekend.

Na de publicatie over de provincie Limburg zijn er vragen over de stand van zaken bij andere provincies. Nu ben ik niet dagelijks met alle provincies in gesprek, maar heb zelf in de afgelopen jaren wel een aantal ontheffingen gekregen. Ik heb nu ontheffingen in Utrecht, Friesland en Noord-Brabant. Daar wil ik wel wat over vertellen.

Provincie Utrecht

Provincie Utrecht was de eerste die contact met mij zocht na een Publicatie op 11 maart 2021 in Dagblad Trouw, waarin ik werd geportretteerd als Rattenjager in de omgeving van Houten. Kennelijk is er in de Utrechtse gedeputeerde staten over dit onderwerp vergaderd en besloten om mij een ontheffing te geven. Na wat heen en weer bellen met de beleidsambtenaar is een ontheffing geformuleerd, waarmee ik in Utrecht kon werken. Daarmee was ik op 22 maart 2021 de eerste legale professionele rattenjager in Nederland zonder jachtakte.

Toen wij in mei 2021 starten met onze opleiding “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” hebben wij het voor elkaar gekregen dat cursisten, die ons certificaat haalden, ook een ontheffing van de provincie Utrecht konden krijgen. De betreffende beleidsambtenaar is bij ons op de schietbaan in Baarn geweest om te bekijken hoe wij de opleiding hebben vormgegeven. Intussen hebben enkele 10-tallen via deze regeling een ontheffing voor de hele provincie Utrecht.

De eisen die Utrecht stelt aan aanvragers voor een ontheffing zijn in grote lijnen de volgende:

1. De aanvrager moet een professionele status hebben. Dat wil zeggen in dienst van een bedrijf voor ongediertebestrijding of een eigen bedrijf voor rattenbestrijding (incl. inschrijving KvK).
2. De aanvrager moet (als hij geen jachtakte heeft) aantoonbaar vakbekwaam zijn m.b.t. het gebruik van een luchtdrukwapen voor bestrijding van ratten. Daarvoor worden de volgende opleidingen geaccepteerd:
   • KAD, “RPB: Rattenpreventie en -bestrijding met warmtebeeldcamera”
   • Ratslag, “SvR: Schietvaardigheid voor Rattenjagers”
   • Of vergelijkbare opleidingen…
3. De aanvrager moet werken met toestemming van de grondgebruiker en heeft daarvoor een getekende grondgebruikersverklaring bij zich.
4. De aanvrager moet kunnen aantonen dat hij de Wettelijke aansprakelijkheid m.b.t. het rattenjagen heeft gedekt met een verzekering.

Als hieraan wordt voldaan kun je een ontheffing aanvragen bij de Fauna Beheer Eenheid van Utrecht.

Provincie Friesland

Omdat ik ook in Friesland woon en werk werd ik ook door de provincie Friesland gebeld na een mooie reportage op 2 maart 2021 in het Fries Dagblad. Zij hadden net als Utrecht geen bezwaar tegen mijn manier van werken, maar wilde wel graag dat dit gelegaliseerd zou worden. Zij hebben mij verzocht om een ontheffing aan te vragen en aanwijzingen gegeven over hoe ik dat het beste kon doen. Ik heb op 15 maart 2021 de formele aanvraag ingediend. Daarna hebben ze nog acht maanden nodig gehad om de ontheffing klaar te maken. Toen ik deze las merkte ik dat het bijna een kopie was van de ontheffing van Utrecht. Ik had deze toen ik ‘m van Utrecht kreeg doorgestuurd naar provincie Friesland. Kennelijk was dat een goede zet.

Later begreep ik dat er met mij vijf andere rattenjagers een ontheffing hadden gekregen. Daar zat ook een leerling van ons bij. Vanuit het jagers collectief is er begin 2022 bezwaar aangetekend tegen deze ontheffingen. De bezwaarmaker vond dat alleen jagers met een jachtakte in aanmerking moeten komen voor een ontheffing. Na een periode van corresponderen en uiteindelijk een hoorzitting in het provinciehuis in Leeuwarden werden de bezwaren ongegrond verklaard. Daarmee werd meteen ook geregeld dat ons certificaat voor de Ratslagmethode geaccepteerd wordt voor een ontheffing in Friesland. Intussen hebben de meeste cursisten uit Friesland een ontheffing voor de hele provincie.

De eisen die provincie Friesland stelt komen overeen met de eisen van de provincies Limburg en Utrecht. Als je een ontheffing wilt aanvragen kun je daarvoor terecht bij Provincie Friesland.

Provincie Noord-Brabant

Provincie Noord-Brabant maakte begin 2022 bekend (publicatie) dat zij ontheffingen wilde gaan verlenen voor het gebruik van luchtbuksen bij rattenbestrijding. Ik heb daarover contact gehad met de beleidsambtenaar die hiervoor een besluit moest formuleren. Het uiteindelijke besluit lijkt in grote lijnen op dat van Utrecht. Het gaat om een gebied-gebonden ontheffing voor heel de provincie Noord-Brabant en ook onze opleiding wordt daarin geaccepteerd.

De uitvoering van dat besluit is door de provincie belegd bij de Fauna beheer eenheid (FBE). Deze houdt zich echter niet aan het besluit van de Provincie. De FBE kiest ervoor dat dat er perceel-gebonden machtigingen worden afgegeven, die kunnen worden geregeld via het Fauna Schade systeem. Deze aanpak veronderstelt dat de boer met overlast van ratten en de jager (meestal met jachtakte) beide in dat systeem een account hebben en elkaar daar kunnen opzoeken. Zij kunnen samen een machtiging voor dat specifieke perceel aanvragen. De FBE verleent deze dan.

Deze aanpak werkt voor boeren, die last hebben van ratten of ganzen. Het werkt niet voor professionele rattenjagers en particulieren in de stad die last hebben van ratten in hun kippenschuurtje. Ook bedrijven als restaurants, supermarkten distributiecentra zijn geen grondbezitter, maar meestal huurder van hun bedrijfsruimte. Een bedrijfsleider of facilitaire manager wil een grondgebruikersverklaring nog wel tekenen. Zij hebben meestal niet de bevoegdheid om zich als grondeigenaar te registreren. Ook particulieren in hun huurwoning werken hier absoluut niet aan mee.

Hierdoor werkt de regeling niet en wordt het lastig om legaal voor bedrijven en particulieren te werken. Professionele rattenjagers uit ons collectief hebben in meerderheid dergelijke klanten. De provincie mist hiermee vrijwel de volledige registratie van afgeschoten ratten. Ikzelf schiet in Nood-Brabant (waar ik niet zo vaak kom) jaarlijks honderden ratten af die ik niet kan registreren. Ik ben van mening dat de provincie Noord-Brabant zichzelf diskwalificeert met zo’n slechte uitwerking.

Ik probeer zo legaal mogelijk te werken. Daarom heb ik bij een bevriende boer (die overigens geen rattenoverlast heeft) een perceel-gebonden machtiging geregeld voor het afschieten van ratten. Deze heb ik afgedrukt en tijdens het rattenjagen in Noord-Brabant op zak. Bij een eventuele handhaving kan ik laten zien dat ik in aanmerking kom voor een machtiging en dat mijn klanten (door ambtelijk gedoe) niet in het systeem kunnen. Ik beschouw mijn machtiging als een gebied-gebonden machtiging voor heel Noord-Brabant en werk in de geest van de wet. Ik durf me daarvoor best te verantwoorden voor een rechter.

Als je ook in de geest van de wet wilt werken moet je je aanmelden voor een account in het Fauna Schade Systeem en op zoek naar een boer die je aan een machtiging kan helpen. Je kunt hiervoor terecht bij Faunbeheereenheid Noord-Brabant.

Draagverlof

Een draagverlof is niet nodig zolang je je werk doet op particulier (niet voor publiek toegankelijk) terrein. Ik heb jaren zonder draagverlof gewerkt, maar heb nu sinds twee jaar toch een draagverlof geregeld. Ik heb deze in Utrecht aangevraagd en gekregen. Je moet dan wel al een ontheffing van de provincie hebben. In principe geldt het draagverlof in heel Nederland op locaties waar je een ontheffing van de provincie hebt en toestemming van de grondeigenaar (Grondgebruikersverklaring).

Het draagverlof geeft meer status en je wordt door de klanten, provincies, handhavers meer serieus genomen. Verder voegt het wat mij betreft niets toe omdat ik me beperk tot particulier terrein en vooral werk in gebouwen.

Andere Provincies

Zal binnen ons collectief navraag doen over hoe andere provincies omgaan met het verlenen van ontheffingen. Ik kom daar op terug in volgende berichten.

Onlangs heeft een van onze cursisten uit Nederweert contact gehad met de provincie Limburg over de eisen voor een ontheffing. Hij wilde alvorens onze cursus te doen zeker weten dat hij dit ook legaal kan doen.

Provincie Limburg

Op zijn verzoek om informatie kreeg hij bericht van een projectmedewerker Faunabeheereenheid Limburg waarin de eisen voor een ontheffing worden geformuleerd. Hieronder de tekst van de provincie:

Om in Limburg een ontheffing te kunnen ontvangen om een gas-, lucht- of veerdrukwapen (al dan niet in combinatie met kunstlicht, nachtzicht en/of geluiddemper) te mogen gebruiken voor het doden van Bruine rat en Zwarte rat, dient men aan een aantal randvoorwaarden te voldoen. Daarmee geeft de provincie een controleerbaar criterium voor het al dan niet toewijzen en is geborgd dat er voldoende deskundigheid is om de zorgplicht (uit de wet Natuurbescherming) te borgen. Kort samengevat:

1. De ontheffing welke gebruik Gas- Lucht en/of Veerdrukwapen toestaat voor het doden van Bruine Ratten en Zwarte Ratten met nachtzicht e.d. wordt in Limburg door de FBE Limburg verleend aan personen met aantoonbare ervaring hoe dieren gedood dienen te worden met een geweer, te weten:
   • Personen belast met ongediertebestrijding in dienst van een instantie (zoals een gemeente of waterschap);
   • Beroepsmatige Plaagdierbestrijders (in bezit van relevante certificaten of opleidingen zoals jachtexamen of opleiding KAD & een relevant bedrijf ingeschreven bij de KVK);
   • Jachtaktehouders (Jachtopleiding).
2. Men dient te beschikken over een gas-, lucht- of veerdrukwapen met een minimale trefenergie van 16 Joule (bijvoorbeeld kaliber van 4,5,mm x 0,55gram x 245m/s  of 5,5mm x 1,04gram x 177m/s);
3. Geweer mag alléén met schriftelijke toestemming grondgebruiker / grondeigenaar worden gebruikt op die kadastrale percelen genoemd in de toestemming grondgebruiker;
4. Voor gebruik in de openbare ruimte (gronden die zichtbaar zijn vanaf de openbare weg) dient men over een draagverlof van de politie te beschikken;
5. Een demper mag alleen worden gebruikt als deze onlosmakelijk met het geweer is verbonden, dan wel niet op andere wapens te gebruiken is.

Daarnaast is er een aanvullend voorschrift. Uitvoerders die gebruik willen maken van een gas-, lucht- en/of veerdrukwapen dienen schriftelijk inzichtelijk te maken op welke wijze de wettelijke aansprakelijkheidsverzekering is geregeld voor het gebruik hiervan (bijvoorbeeld een bedrijfsverzekering voor wettelijke aansprakelijkheid). Wanneer u een jachtakte heeft, dan is dit enkel gedekt wanneer u NIET bedrijfsmatig gebruik maakt van uw luchtdrukgeweer.

Samenvattend: om in aanmerking te komen voor een ontheffing om met een luchtdrukgeweer op ratten te kunnen schieten ontvangen wij graag van u:

• 1) een certificaat waaruit blijkt dat u voldoende schietvaardig bent (jachtakte of certificaat-KAD) en
• 2) een kopie van uw verzekering waaruit blijkt dat u WA-verzekerd bent voor het bedrijfsmatig gebruiken van een gas-, lucht- of veerdrukwapen en indien van toepassing
• 3) een kopie van uw KVK-certificaat waaruit wij kunnen opmaken dat uw bedrijf (mede) gericht is op plaagdierbestrijding.

De cursist was blij, maar had nog geen antwoord op de vraag of de cursus SvR: “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” ook wordt geaccepteerd. Hij kreeg daarop opnieuw keurig antwoord. Dat luidt als volgt:

Bedankt voor uw e-mail. Onze voorkeur gaat uit naar een opleiding waarbij men in ieder geval voldoende schietvaardig dient te zijn om een certificaat te ontvangen. Van het KAD accepteren wij mensen die de opleiding RPB (Rattenpreventie en -bestrijding met warmtebeeldcamera en persdrukgeweer op basis van Integrated Pest Management) gevolgd hebben. Maar er zijn ook een aantal andere opleidingsinstituten die geschikte opleidingen aanbieden, te weten:

• De opleiding “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” van Ratslag;
• Of vergelijkbare opleiding…

Wij zijn verheugd dat (na Utrecht, Friesland, Overijssel en Noord-Brabant) provincie Limburg de opleiding van Rattenjagers.nl accepteert bij een aanvraag voor een ontheffing. Uiteraard ga ik nu zelf ook een ontheffing voor Limburg aanvragen.

Eind 2021 en begin 2022 zijn door een rattenjager (met een jachtakte) en een aspirant rattenjager (in opleiding voor een jachtakte) bezwaren ingediend tegen ontheffingen van de provincie Friesland. Het gaat om zeven ontheffingen die zijn verleend aan professionele rattenjagers. Twee daarvan zijn afgegeven aan leden van ons collectief.

De bezwaarmakers vinden dat de provincie in de ontheffing te weinig eisen stelt aan de vakbekwaamheid en dat er verkeerde eisen gesteld worden aan de luchtbuks. In de kern komt het erop neer dat zij vinden dat alleen mensen met een jachtakte dergelijke ontheffingen moeten kunnen krijgen.

De bezwaren zijn besproken in een hoorzitting op 28 april 2022 met een onafhankelijke commissie in het provinciehuis van Friesland. Daarvoor zijn de bezwaarmakers en ook de belanghebbenden (wiens ontheffingen worden aangevochten) uitgenodigd.

Hoorzitting

Op de hoorzitting waren naast de commissie voor bezwaar- en beroepschriften (4 personen), de provincie Friesland (2 personen), belanghebbenden (4 personen), de bezwaarmakers (2 personen en 1 toehoorder) en een journalist van de Leeuwarder courant aanwezig. Hieronder het verslag van deze journalist in de Leeuwarder Courant.

Advies

Intussen heeft de commissie een advies uitgebracht aan de provincie. Kort samengevat komt het erop neer dat de bezwaarmakers juridisch niet ontvankelijk zijn, omdat zij geen belanghebbende zijn. Zij worden persoonlijk niet geraakt door het feit dat ontheffingen zijn verleend aan andere rattenjagers. Ook is er geen sprake van een concurrentiebelang, omdat er meer dan genoeg werk is voor alle partijen.

Het idee dat de bezwaarmakers zich willen inzetten voor goede ontheffingen waarin de juiste eisen worden gesteld aan de vakbekwaamheid van de uitvoerders en aan de middelen die daarvoor worden ingezet vindt de commissie lovenswaardig. Overigens zijn alle betrokkenen het daarover eens.

De provincie verklaart dat er wel degelijk wordt gekeken naar de kwalificaties van de aanvragers. De provincie wil ontheffingen niet beperken tot alleen jachtaktehouders, omdat er andere en wellicht betere manieren zijn om je te kwalificeren. Zij verwijzen naar de opleidingen van KAD (Kennis en Advies-centrum Dierplagen) in Wageningen en RATTENJAGERS.NL. De provincie beoordeelt iedere aanvraag in zijn geheel en kijkt naar professionaliteit, schietvaardigheid en veiligheid.

Conclusie

Alle partijen zijn het erover eens dat het goed is dat ontheffingen worden verleend aan gekwalificeerde rattenjagers. De commissie adviseert de provincie om samen met de branche van rattenjagers te werken aan nog betere ontheffingen. Daarmee wordt het onderscheid tussen zogenaamde “Cowboys” en professionals veel duidelijker. Rattenjagers met een ontheffing kunnen zich (ook op deze website) naar klanten toe presenteren als professional en daarmee neem je de cowboys de wind uit de zeilen.

De uitspraak van de commissie is een advies aan de provincie. Dit advies wordt nog behandeld in een vergadering van de Gedeputeerde Staten. Uiteindelijk wordt daar besloten of er iets moet veranderen aan de verstrekte ontheffingen aan rattenjagers in Friesland. Tot die tijd kunnen rattenjagers met hun ontheffingen hun goede werk in Friesland voortzetten.

.

De ontheffingen van de provincie Friesland die zijn verleend aan enkele van onze leden worden nu aangevochten door twee jagers (met een jachtakte) die zich ook bezighouden met rattenjagen. Het zijn dezelfde jagers die eerder de oprichting van Rattenjagers.nl hebben gefrustreerd door onze leden te gaan bellen en intimideren. Zij hebben bezwaar tegen het introduceren van de ratslagmethode onder professionele bedrijven voor ongediertebestrijding.

De pijn zit ‘m in het idee dat hun hobby “Het rattenjagen om het jagen” in de knel komt. Dat is terecht, want de afschot van ratten is iets wat je moet voorkomen. Professionele rattenjagers beginnen met het voorkomen van rattenoverlast volgens de methode van “Integral Pest Management” (IPM). De keuze voor afschot zit dan (samen het het gebruik van rattengif) aan het einde van het traject. Iedereen kan begrijpen dat alleen het afschieten van ratten geen oplossing is. Dit besef is intussen ook bij de provincies doorgedrongen en deze verlenen in toenemende mate ontheffingen aan professionele rattenbestrijders.

De jagers geven zich echter nog niet gewonnen en hebben nu ook formeel bezwaar aangetekend tegen de door de provincie Friesland verleende ontheffingen aan professionele rattenjagers. Het gaat daarbij om een algemeen bezwaar gericht tegen alle verleende ontheffingen aan ongediertebestrijders die geen jachtakte hebben. Eind april 2022 is er bij de provincie Friesland een hoorzitting waarvoor alle betrokkenen zijn uitgenodigd.

Uiteraard zullen wij ons als collectief verweren tegen de bezwaren die onze leden treffen. Er zijn echter ook een paar bezwaren gericht tegen rattenjagers die bij ons niet bekend zijn. Natuurlijk willen wij ook deze collega’s bijstaan en wij vragen hen om zich te melden bij Jos Kruis info@ratslag.nl.