Met de publicatie van de 4e druk van het “Handboek voor de Rattenschutter” is een mijlpaal bereikt. Het is 5 jaar geleden dat ik mij bewust werd van de mogelijkheden van richtkijkers met een ballistische calculator. Ik had in 2019 (met moeite) mijn nieuwe ATN X-Sight aan de praat gekregen en was overdonderd door het resultaat.
Ik wist toen dat het rattenschieten, zoals ik dat al 10 jaar deed, geen kunst meer was. Het werd een kwestie goed gereedschap en vakmanschap. Ik heb toen besloten om een onderneming te starten en heb eind 2019 de website Ratslag.nl gepubliceerd. Daarop schreef ik over mijn ervaringen als rattenschutter en intussen zijn we 5 jaar en veel publicaties verder.
Hoe nu verder?
De jaren zijn omgevlogen en de ontwikkelingen hebben elkaar in hoog tempo opgevolgd. Ik kon niet voorzien wat er allemaal zou gebeuren. Henk Fennema en ik zijn nog verwonderd over wat ons is overk0men en kijken daar met veel plezier op terug.
We moeten echter ook vooruit kijken. Ik wordt ouder en wil niet in de situatie komen het werk rond de Ratslagmethode en de cursussen voor mij te zwaar wordt. Tijd om nieuwe plannen te maken. Maar eerst kijken we even terug!
Terugblik
Ik heb (samen met Sjaak Stam van ERaNed en Henk Fennema) nagedacht over hoe we de bereikte resultaten van de Ratslagmethode, opleider Rattenschutters en ERaNed kunnen borgen. De EraNed-Leidraad, die recent in de vereniging “ERaNed” is vastgesteld is bedoeld om de werkwijze van de ecologische rattenschutters vast te leggen. ERaNed-leden dienen zich hieraan te houden. We grijpen het jubileum aan om met een gratis digitaal boekje aan het publiek uit te leggen waar we mee bezig zijn.
In het het boekje “Ratslagmethode – Stand van zaken” wordt een beeld geschetst van het ontstaan van de Ratslagmethode en welke organisaties daarbij een rol spelen. Het boekje is gericht op: Overheden, opleiders, vakbroeders en potentiele klanten. Het is gratis en kan in Pdf-formaat worden gedownload. Deel het gerust met mensen waarvan je denkt dat zij geïnteresseerd zijn.
Het boekje is ook in gedrukte vorm voor de kostprijs en verzendkosten beschikbaar. Klik HIER voor het fysieke boekje.
Let op: Het boekje is beschermd onder het auteursrecht en je mag geen teksten hieruit hergebruiken zonder toestemming van de auteur.
In dit boekje kijken we terug en vooruit en het is in samenwerking met Henk Fennema en Sjaak Stam van ERaNed geschreven. Hiermee heeft het boekje ook de “zegen” van het bestuur van ERaNed, die het Voorwoord heeft geschreven.
Handboek (4e druk)
Tegelijk met dit “jubileumboekje” is ook de 4e druk van het “Handboek voor de Rattenschutter” uitgebracht. Het Handboek is flink onderhanden genomen en bij het hoofdstuk over “Wet en Regelgeving” heeft Sjaak Stam geweldig geholpen.
Intussen het is Handboek meer dan een cursusboek. Het is geleidelijk een echt handboek geworden dat als leidraad dient voor alle rattenschutters en hun opleiders. Het ligt dan ook voor de hand om de Ratslagmethode (en uiteindelijk het Handboek) over te dragen aan ERaNed. Hoe we dat gaan doen lees je in het boekje.
Vandaag is nieuwe versie van het “Handboek voor de Rattenschutter” gepubliceerd. In het hele boek is de term “Rattenjager” vervangen door “Rattenschutter”. Daarmee is de recente verandering van de beroepsnaam in alle uitingen van RATTENSCHUTTERS.NL doorgevoerd.
Wet en Regelgeving
In de nieuwe druk is het gehele hoofdstuk over “Wet en Regelgeving” opnieuw geformuleerd op basis van de Omgevingswet die per 1 januari 2023 is ingegaan. Dit was een omvangrijke operatie omdat iedereen nog moet wennen aan de veranderde indeling. Dat geldt ook voor de provincies die als uitvoerder met deze wet moeten werken. We hebben veel onderzoek gedaan naar de manier waarop de provincies de wet interpreteren en gebruiken voor het legaliseren van het rattenschieten.
SmartPhone-App voor ballistisch calculator
Omdat Chairgun (Hawke) niet meer beschikbaar is wordt de instructie voor de ballistische calculator nu gedaan met Exterior Ballistics. Ook hiervoor moest een deel van het boek worden herschreven. Verder zijn allerlei details geactualiseerd.
Terschelling heeft weer Ratten op het eiland, ze dachten er de afgelopen 50 jaar van verlost te zijn geweest. I.v.m de uitzonderlijke habitat voor vogels en het feit dat niemand op ratten zit te wachten zocht de gemeente Terschelling naar een doeltreffende oplossing. Dit bericht kwam overal in het nieuws en het Omroep Friesland zocht contact met Jos om hem te vragen wat de oplossing zou kunnen zijn. Jos zijn antwoord was dat hij nog op een telefoontje van Terschelling zat te wachten en dat hij zeker kon komen helpen.
De volgende dag kwam het belletje van de gemeente Terschelling en werd Jos gevraagd of hij een voorstel kon maken hoe dit klusje te klaren. Dat voorstel lag er met twee dagen en binnen een uur nadat het voorstel was ingediend kwam ook de opdracht. Het plan was:
Rattenschutters uit Friesland inzetten op Terschelling om direct met de bestrijding te beginnen
Het verzorgen van een opleiding voor 5 personen die op het eiland wonen.
Verslag van een bijzondere cursus
Maandag 16 December: Jos en ik arriveren op Terschelling en gaan direct naar de geïmproviseerde schietbaan. Dit was een leegstaande schapenstal op het erf van een boerderij. Na het plaatsen van wat houten schotten en het dichtschroeven van een deur was de baan wat ons betreft gereed om te gaan starten.
De rest van de dag en de avond hebben we gebruikt om de locaties te bekijken waar reeds ratten gespot waren en waar de bestrijding reeds door Albert Hofstra en Jos was gestart. Die avond hebben we 6 ratten geschoten maar ook gezien dat de wedstrijd hier nog niet gewonnen was.
Dinsdag 17 december. Dag 1: Om 10:00 uur zaten we in ons theorie lokaaltje achter in een schuur op het erf van de boerderij. Tegenover ons… Vier tot op het bot gemotiveerde eilanders. Het feest kon beginnen. Na een uitgebreide intro en uitleg over het gereedschap stonden we met z’n zessen op de schietbaan. Iedere schutter beschikte over een prachtige FX Wildcat plus Pard Nightstalker kijker en Blazer 2.0 schietstok. Aan de spullen kon het dus niet liggen. Het was tijd om te starten met deel 1, schieten op Zero afstand. In razend tempo werden er vorderingen gemaakt, de groepjes werden heel snel kleiner en kleiner. Dus hup het theorie lokaal weer in en uitleg over o.a. de ballistiek. Ook dit verliep soepel. Wij zagen geen wanhopige gezichten dus konden we weer fijn de baan op. Het resultaat na dag 1 was dat ze alle vier op 23 m groepjes konden schieten kleiner dan een Euro. Na de cursus gingen we met de hele groep gezellig nog een biertje pakken bij een van de cursisten thuis.
Woensdag 18 December. Dag 2: We starten die dag met het herhalen van dag 1 en het verzamelen van de nodige data. Na het verzamelen en het invoeren van deze data in de app en de kijker konden we starten met het schieten op de doelen op variabele afstand. Rest van de dag zijn we bezig geweest met zero stellen en fine tunen. Aan het einde van de dag was iedereen zo goed als examen klaar. Na de cursus zijn we met de hele groep gaan kijken op een boerderij waar ratten zitten. De hele groep was in het bezit van een warmtebeeld kijker dus aan ogen geen gebrek. Het bleek een leerzame ervaring, de ratten waren ook erg nieuwsgierig naar wat er nu toch op het erf gebeurde en hielden ons scherp in de gaten. Mooi moment voor Jos om een demo te geven van het afschieten in de praktijk. De rat zat onder de dakpan vlak boven de goot, enkele seconden later lag hij in de goot. Terschelling was weer een rat armer. Na het eten gingen Jos en ik nog even samen op pad. Omdat Hart van Nederland de volgende dag kwam filmen en gevraagd had of wij e.e.a. alvast zelf konden filmen. Wij hebben wat nachtopnamen gemaakt op een industrie terrein. Hier hebben we 2 flinke ratten uitgeschakeld.
Donderdag 19 December. Dag 3: Jos en ik stonden om 9:00 uur bij de boot, Hart van Nederland kwam filmen. Twee gezellige knapen melden zich bij de Camper van Jos en al vlot waren we onderweg naar het industrie terreintje waar Jos en ik de nacht ervoor wat hadden gefilmd. Na wat opnamen ter plekke vertrokken we naar onze schietbaan. De cursisten mochten examen doen vandaag, dus gestart waar we de dag ervoor gebleven waren. Nog voor de middag waren er reeds drie cursisten geslaagd, de vierde direct na de gezellige gezamenlijke lunch. De rest van de middag hebben we besteed om alles wat ze hadden geleerd nogmaals zelf in de praktijk te brengen maar dan met een loodvrij kogeltje. Aan het einde van de middag waren de 4 cursisten dus geslaagd en konden met lood en loodvrij uit de voeten.
Vrijdag 20 december 2024. Dag 4: Deze dag staat in het teken van het papierwerk voor de provincie en Politie en uitleg over Rattenschutters.nl en EraNed. We hebben ook wat voorbeelden uit de praktijk besproken.
Er was nog een vijfde cursist, die pas vrijdag kon aansluiten. Hij heeft de theorie van Stichting Lestrix gedaan en was daarvoor intussen geslaagd. Hij had ook het handboek van jos al flink uitgeplozen. Na een spoedcursus Ballistiek nam Ik hem mee de baan op. Na hem zijn wapen en kijker uitgelegd te hebben starten we zoals altijd met het schieten op zero afstand. Vanaf het eerste moment waren dit groepjes ruim kleiner dan de Euro. Dus door na stap 2, invoeren ballistische gegevens. Direct na het invoeren starten we met het schieten op de variabele doelen. Het was bijna irritant zo gemakkelijk het deze cursist afging. Na wat correcties op het 5 meter doel schoot hij keer op keer op elke afstand in de roos, groepjes van 1 cm dus. Tijd voor de schietproef, maar ook hier gaf de schutter geen krimp, het resultaat, Cum Laude geslaagd. We hadden zowaar nog tijd over om een loodvrij profiel in te stellen. Binnen 45 minuten was ook dit een feit, missie geslaagd.
Tussendoor kwam Terschelling tv nog even een interview doen en opnames maken, even later mochten we ook omroep Zilt nog te woord staan. Nog even de spullen opgeruimd, afscheid genomen en toen vlot naar de haven. Helaas de cursus was voorbij, Jos en ik kijken nu terug op een paar fantastische leuke en gezellige dagen. Cursisten bedankt voor jullie tomeloze inzet, ik verwacht op zijn minst van de zomer nog uitgenodigd te worden voor het geven van nascholing. Ook de gemeente Terschelling bedankt voor jullie vertrouwen.
De volgende stap is de papierwinkel voorbereiden voor de aanvraag van het maatwerkbesluit bij de provincie en een draagverlof bij de politie. Jos trekt hier de kar, dus het kan eigenlijk niet meer fout gaan.
Op 2 juni 2024 was er een leden dag van ERaNed, die is gecombineerd met een Algemene Ledenvergadering (ALV). Omdat ERaNed een vereniging is met een bestuur moet er ook twee keer per jaar vergaderd worden om zaken als de koers, het beleid, de begroting en de rekening te bespreken en met een stemming goed te keuren.
Omdat het moeilijk is om leden te verleiden om bij dergelijke (verplichte) vergaderingen aanwezig te zijn maakt het bestuur er iets moois van. Dat begint met een fantastische locatie bij Fons Versteeg in Kaatsheuvel. Hij heeft een groot terrein en een flinke schuur waar goed vergaderd kan worden. Daarbij komt dat Fons een mooie en lieve vrouw heeft, die geweldig kan koken. En, om het helemaal interessant te maken, was er een heuse schietbaan.
De vergadering
De vergadering was interessant omdat daarin het wel en wee van de vereniging ter sprake komt. Noemenswaardig is dat de vereniging nu 63 leden telt. Verder wordt besproken wat het bestuur (of leden) hebben gedaan in het afgelopen half jaar. Dat gaat dan meestal over gesprekken, die zijn gevoerd met de overheden om de belangen van de leden te behartigen. Er was ook een sponsor gevonden in de vorm van een wapenhandel, die op vertoon van het ERaNed pasje korting wil geven.
We hadden in de vergadering ook een presentatie van Rob Boom van Phoenix-Advisory.eu. Hij is wapendeskundige die de laatste 8 jaar bijna fulltime als expert wet- en regelgeving functioneert. Zijn oorsprong ligt in de handel en advies. Hij kent in Den Haag goed de wegen, vertegenwoordigt jagersverenigingen, schietverenigingen en dergelijke en is beheerder militair erfgoed en wapens in musea.
Hij vertelde onder meer over nieuwe wetgeving voor de Wet Wapens en Munitie (Wwm) die maar niet door de politiek wordt opgepakt. Hij had ook hele goede aanbevelingen voor ons als branchevereniging, die we uiteraard gaan oppakken. Dit is niet de plek om hier in detail over te schrijven, maar ik kan je wel vertellen dat alle deelnemers op het puntje van hun stoel zaten. Het was buitengewoon interessant en leerzaam.
De lunch (zeg maar diner!…)
Ik kom woorden te kort voor de prachtige maaltijd, die ons werd voorgeschoteld door Fons en zijn vrouw. En omdat het ook lekker weer was konden we daarvan in een zonnetje genieten.
Schietproef
Het bestuur van ERaNed krijgt regelmatig de vraag van overheden hoe zij als branchevereniging de kwaliteit van haar leden garanderen. Hieruit is het idee ontstaan om leden jaarlijks een schietproef af te nemen. Als deze wordt behaald krijgt het betreffende lid een stempel op zijn ledenpas.
Er was door een commissie een schietproef ontwikkeld waarbij werd geschoten op een houten blok, met daarin een gat ter grootte van een twee Euro-muntstuk. Daarachter zat een stalen kogelvanger. Als door het gat geschoten werd hoorde je dat met een belgeluid. Treffen in het hout geeft vrijwel geen geluid. Een BEL was RAAK en één PUNT. Het parkoers bestond uit twintig doelen. Beoordeling:
20 keer raak = Uitstekend
18 of 19 raak = Goed
17 keer raak = Voldoende
Minder dan 17 = Onvoldoende
Hoewel de schietproef nog vrijwillig is hebben alle (21) aanwezige leden de proef gedaan. Er waren twee schutters met 20 punten, één schutter met 17 punten en twee met minder dan 17. De rest had 18 of 19 punten. Alle geslaagden hebben (ter plekke) het stempeltje op hun pasje ontvangen.
De ervaring met deze manier van schietproef afnemen neemt het bestuur mee in haar beraadslagingen. Er moet op punten nog wel wat aan geschaafd worden en daar gaat de commissie zich over buigen.
Samenvattend
Het was een fantastische leden dag en ik ben er volgend jaar absoluut weer bij.
Henk en ik hebben weer veel plezier beleefd met het opleiden van nog eens 20 aspirant rattenjagers. Twee kandidaten moeten de schietvaardigheids-toets nog een keer over doen. Dat gaat in mei 2024 zeker lukken.
Gisterenavond waren een twintigtal leden bijeen voor de ALV van EraNed op een boerderij nabij Deventer. Omdat EraNed een echte vereniging is met een bestuur en leden, moet deze ook gezamenlijk besluiten nemen. Daarom wordt twee keer per jaar een ALV georganiseerd.
Zomerse verenigingsdag
Verder wordt er één keer per jaar een informele verenigingsdag georganiseerd met een barbecue en een echte schietbaan. Afgelopen zomer heeft dit voor de eerste keer plaatsgevonden. Ik was op vakantie en kon er niet bij zijn, maar volgende keer ben ik echt van de partij.
Het bestuur van EraNed is nog aan het werk met de opbouw van de verening. Afgelopen jaar is de vereniging opgericht en zijn de statuten gedeponeerd bij de notaris. Ook is er hard gewerkt aan reglementen, administratie, een website en het formeren van een stabiel bestuur. De vereniging heeft nu 54 leden en dat zijn de echte professionals van ons collectief. Dat merk je ook aan de gesprekken die daar worden gevoerd.
Lidmaatschap EraNed
De leden van de vereniging willen zich onderscheiden door de nadruk te leggen op het Ecologische rattenbeheer. Zij zijn groen en herkenbaar door het dragen van de verenigings-Patch op de kleding en het kunnen tonen van de EraNed ID-kaart.
Het bestuur heeft intussen verschillende interacties gehad met overheden en provincies en de naamsbekendheid van de vereniging groeit. Er is nog wel een weg te gaan voordat EraNed als vereniging een factor van betekenis is waar overheden en politieke organen niet meer omheen kunnen als het gaat over ecologische rattenbeheersing. Het is dan ook belangrijk om de vereniging te steunen.
Als je je als professioneel rattenjager wilt profileren dan is het goed om lid te worden van EraNed en vooral ook om er de schouders onder te zetten. De website van EraNed is operationeel en je kunt je HIER aanmelden.
Anders dan ons collectief van RATTENJAGERS.NL (die de Ratslagmethode gebruiken) kunnen bij EraNed ook Rattenjagers meedoen die zich op een andere manier hebben gekwalificeerd. Bijvoorbeeld met KAD RPB.
Met ingang van vandaag is de 3e druk van het Handboek voor de Rattenjager te koop in de online boekhandel. Ik heb de afgelopen maanden hard gewerkt om alle nieuwe inzichten die Henk Fennema en ik hebben opgedaan in de cursussen te verwerken in deze nieuwe versie.
Wij hebben in het boek (en ook in de cursus) definitief afscheid genomen van de optische richtkijker. We hebben meer gefocust op de moderne elektronische nacht-richtkijkers. Dit is nodig omdat het beheersen van deze complexe apparatuur nog steeds een flink obstakel is voor aspirant rattenjagers. Verder hebben we meer aandacht besteed aan de soorten ratten in Nederland. Ook de werkwijze van Integrated Pest Management (IPM) komt nadrukkelijker aan de orde.
Wij gaan ook de cursus aanpassen, zodat er meer mogelijkheden komen om cursisten op theoretische kennis (als Wet en Regelgeving, IPM en ballistiek) te toetsen. Henk en ik werken nu aan een online toets-platform om het effect van zelfstudie uit het Handboek beter te kunnen monitoren en toetsen.
Sinds de ontwikkeling van de cursus SvR: “Schietvaardigheid voor Rattenjagers” zijn er 140 leerlingen opgeleid. Allen hebben zich gekwalificeerd met een schietvaardigheidstoets en hebben het certificaat Ratslag SvR.
Wat in mei 2021 begon als een training schietvaardigheid heeft zich in dezelfde zomer ontwikkeld tot een cursus “Vakbekwaamheid en Schietvaardigheid voor rattenjagers”. Toen in juli 2021 het Boek “RATSLAG Handboek voor de rattenjager” uitkwam lag er een volledig uitgewerkte cursus met een studiebelasting van twee weken en drie lesdagen.
De inbreng van de cursisten in de afgelopen jaren was enorm. Ervaren professionals (als ongediertebestrijders, jagers, sportschutters, militairen, politiemensen, etc.) hebben waardevolle kennis ingebracht, die in het lesmateriaal een plek heeft gekregen. Daarom komt er nu ook een nieuwe versie van het “Handboek voor de Rattenjager” uit. De 3e druk ligt vanaf 1 december 2023 in de online boekhandel.
Het handboek heeft een forse revisie ondergaan. We hebben afscheid genomen van de optische richtkijkers en meer gefocust op de functionaliteit van moderne elektronische nachtzichtkijkers. Schietvaardigheid staat centraal en wordt veel aandacht besteed aan de ecologie van ratten, wet en regelgeving, Integrated Pest Management (IPM), veiligheid en risico’s en bedrijfsvoering. Dat alles doorspekt met voorbeelden uit de praktijk. Daarmee is het boek weer actueel en nog meer gericht op vakmanschap.
De oorspronkelijke naam van de cursus heeft vanaf het begin de lading niet goed gedekt en dat gaan we nu rechtzetten. De cursussen worden vanaf 2024 gegeven onder de naam VSvR: “Vakbekwaamheid en Schietvaardigheid voor Rattenjagers”. Daarmee wordt de cursus beter gepositioneerd.
Komende weken gaan Henk en ik aan de slag om de webpagina’s voor de cursus te actualiseren en instructiemateriaal aan te passen. Wij gaan volgend jaar ook theorie toetsen m.b.v. online vragenlijsten.
In oktober hebben Henk Fennema en ik weer twee groepen van 10 cursisten opgeleid. Daarmee zijn er weer 19 leden toegevoegd aan ons collectief van rattenjagers.nl. We hebben daarmee nu 140 gecertificeerden voor de Ratslagmethode.
Henk Fennema met cursisten uit de zaterdaggroep
We hadden in de vrijdag groep twee kandidaten die hun toets voor schietvaardigheid niet hebben gehaald. Een daarvan is zaterdag teug gekomen en heeft na wat extra oefening de toets alsnog gehaald.
We hadden ook nog een herexamenkandidaat uit de voorjaarscursus. Ook deze heeft de toets (nu met vlag en wimpel) gehaald.
Evaluatie van de cursus
Henk en ik merken dat het tijd is om onze cursus eens goed tegen het licht te houden. We hebben in de afgelopen twee jaar veel nieuwe inzichten opgedaan die hun plek hebben gekregen in de presentaties. Het wordt nu ook tijd om het Handboek voor de Rattenjager een update te geven. Ik ben al enkele weken bezig met aanpassingen en werk hard aan een nieuwe (3e) druk, die begin december 2023 in de handel moet komen. We kunnen terugkijken op een succesvolle tweede druk, waarvan er nu bijna 1000 zijn verkocht.
Inschrijvingen voor 2024
De belangstelling voor onze cursus is zo groot dat we werken met wachtlijsten. Intussen is de planning voor het voorjaar 2024 gereed en hebben we mensen van de wachtlijst kunnen plaatsen. Daarmee zitten de cursussen voor maart en mei 2024 al weer bijna vol. We gaan afhankelijk van de inschrijving in het najaar 2024 ook nog een paar cursussen plannen.
In de meimaand hebben we weer twee groepen van 10 aspirant rattenjagers opgeleid met een goed resultaat. Eén kandidaat is gezakt voor de schietproef en moet nog een keer terugkomen voor een herexamen. Met wat extra oefening gaat deze het examen wel halen.
Een kandidaat uit Limburg had een heel bijzondere vlaai meegenomen. De bakker heeft speciaal voor ons een hele mooie rattenvlaai gemaakt.
Op twee vlaaien lag een doodgeschoten rat van marsepein.
Het was heel beeldend en zelfs een beetje eng. Toch hebben we met z’n allen de vlaaien lekker opgegeten.
Driepoot schutter
Primos
En we hadden nog een primeur. Een leerling wilde aantonen dat hij met een speciaal geprepareerde Primos driepoot schietstok de schiettoets WEL kan halen. Hij heeft het ‘m geflikt!!! Weliswaar met de hakken over de sloot…
Blaser Carbon 2.0
Uiteraard zou hij met een Blaser carbon 2.0 vierbeen veel beter geschoten hebben. Hij heeft beloofd dat hij ratten met een vierbeen zal afschieten, omdat dat gewoon nauwkeuriger is.
Zomervakantie
Met deze twee groepen zitten de voorjaarscursussen er weer op. De volgende cursussen staan gepland voor oktober en deze zijn alweer volgeboekt. We hebben kandidaten die we niet konden plaatsen op de lijst gezet voor het voorjaar van 2024. Dus als je in het voorjaar 2024 van de partij wilt zijn dan moet je je nu al aanmelden.
